Gorilla's, gelovigen, mode en erosie

Hallo allemaal,

Het is zaterdagavond. Gerry en ik hebben net gekanood. Nu zitten we op een steiger aan Lake Muhazi met een koud biertje in het maanlicht. Het kan slechter. 

kanoen op Lake Muhazi

De laatste keer dat we er met de kanos op uit waren was met Oud en Nieuw. Toen zijn we een hele week op tournee geweest met de kanos. Er zijn hier zoveel meren waar je prachtig kan varen en vogels kijken. Oud en Nieuw hebben we gevierd in Musanze met Emily (Amerikaanse) en Bosco (Rwandees) en hun zoontje van 3.  Bosco werkt als tourist-guide in het Vulcanoes National Park en laat dus elke dag toeristen de beroemde Gorilla’s zien. Emily werkt bij ‘Red een Kind’, een Nederlandse NGO. Voor Bosco is het rond Kerst en Oude en Nieuw hoog-seizoen en hij was veel aan het werk. Veel tijd dus om verhalen van Emily aan te horen over haar toch wel enigszins gecompliceerde inter-culturele leven tussen haar Nederlandse Christelijk Gereformeerde bazen en Rwandese man met schoonfamilie.  Dan ben ik blij weer heel blij dat Gerry en ik eigen baas zijn en hetzelfde gevoel voor humor hebben!

Toen we met oud en nieuw in Musanze waren, wilden ook wel een keer het Nationale Park in. Niet Gorilla’s kijken, want dat is belachelijk duur in Rwanda: 1.500 USD voor een uurtje tussen de Gorilla’s zitten! Ook niet de vulkaan Besoke op, want dat is één grote glibberige modder-klim. Maar je kan ook naar het graf van Diana Fossey lopen.

Gerry op ecologische pelgrimtocht

Een aanrader. Diana Fossey heeft 18 jaar gewoond op een door haar opgezet wetenschappelijk onderzoeksstation tussen de vulkanen Besoke en Karisimbi.  Daar bestudeerde ze de uitstervende Bergland Gorilla’s en wist zoveel pubiliciteit te genereren, dat ze ongeveer in haar eentje de Bergland Gorillla voor uitsterven heeft behoed.  Op tweede kerstdag 1985 is ze in haar huis vermoord, waarschijnlijk door stropers.  Ze is begraven bij het onderzoeksstation op de gorilla-begraafplaats die zijzelf daar had aangelegd.  Na de genocide in 1995 is het destijds tijdelijk gesloten onderzoeksstation gesloopt door de locale bevolking, omdat ze bouwmaterialen nodig hadden. Sindsdien is zijn de ruines van het voormalig onderzoeksstation en de Gorilla

Wat rest van het voormalige onderzoekscentrum

begraafplaats met het graf van Diana Fossey een bestemming voor ecologische pelgrims, zoals wij.

De goden waren ons gunstig gezind, want op de terugweg lag er opeens op drie meter afstand van ons pad een enorme Silverback op zijn rug te slapen in het gras.  Toen ik voorbij liep draaide hij traag zijn hoofd om en opende één oog, waarmee hij me aankeek met zoveel desinteresse, dat ik ter plekke een minderwaardigheidscomplex kreeg.  Bij mij bonsde het hart in de keel en hij vond ons total oninteressant.  Na drie seconden deed hij zijn ene oog weer dicht, draaide zijn hoofd af en sliep verder.  Omdat wij niet betaald hadden om Gorilla’s te zien, maande onze gids ons om niet te blijven kijken, maar door te lopen. Heel flauw, maar dat zijn hun instructies en in tegenstelling tot veel andere Afrikaanse volkeren, zijn de Rwandezen heel erg van de regeltjes. Soms ben je daar blij mee en soms ook niet…

Waterval contra zondeval?

Over pelgrimsoorden gesproken: na op diverse meren te hebben gekanood, reden we terug naar Kigali op een zondag toen we langs een waterval kwamen. We stapten uit om even te kijken. Bij de aterval was een tentje opgezet en allerlei mensen waadden in hun kleren naar de waterval om door het vallende water van hun zonden te worden ‘gewassen’.  Sommigen hielden het luid biddend angstwekkend lang uit onder het kletterende water, wat bij ons weer allerlei fantasieen opriep over de ernst van hun zonden.

In Februari heeft Nora bij ons gelogeerd. Nora is een Nederlandse studente die ‘fashion-studies’ doet aan de Universiteit van Upssala en in Rwanda onderzoek kwam doen naar ‘Afriek’,  een Nederlands-Rwandees mode-bedrijf.  Nora bleek net zo’n vlotte keurige slimme Nederlandse te zijn als mijn dochters. Als gevolg van dat zero cultuurverschil voegde ze zich naadloos in ons huishouden.  Tegelijk confronteerde ze mij met mijn totale gebrek aan aandacht voor mode. Ik beschouwde mode eigenlijk als iets voor vrouwen en ijdeltuiten, maar mode is best wel leuk. Met Nora hadden we gesprekken over zaken als: wat voor soort kleren koop ik? Waarom heb ik vanmorgen aan gedaan wat ik nu aan heb? Wat wil ik daarmee zeggen? Komt dat ook zo over? Hoe werkt mode inter-cultureel? Loop je in Rwanda in andere kleren dan in Nederland? 

In de bamboo kathedraal

Met Nora gingen we ook wandelen langs de grootste rivier van Rwanda, de Nyaburongo.  De Nyaburongo ontspringt in het zuid-westen van Rwanda in Ngungwe Forest, stroomt helemaal naar het Noorden bij Musanze, om daarna weer terug te buigen naar het zuiden naar Kigali, waarna hij onder Kigali door naar het Oosten draait om als grensrivier met Tanzania uiteindelijk via het Akagera National Park het land te verlaten richting Victoria meer.  Rwanda kent alleen maar regen-rivieren. Bij sterke regenval kan de afvoer van een rivier enorm toenemen. Om de oevers te beschermen planten ze daar bamboe. Bamboe heeft diepe en wijd vertakte wortels en is soms wel 5 à 6 meter hoog, waardoor het lijkt of je in een grote kathedraal wandelt.

Erosie in de buitenwijken van Kigali bedreigt huizen

Nu is het Maart. Gerry werkt met Nehemie aan een e-cursus over water-management, terwijl ik een conferentie over dat onderwerp help organiseren. Allemaal voor een door de Nederlandse Ambassade gefinancierd ontwikkelingsproject genaamd ‘Water for Growth’. Erg leuk om je te verdiepen in hoe dat nou moet met zware regenval, droogtes en erosie. Een delta-plan erosie-bestrijding is eigenlijk nodig, maar daarvoor ontbreekt het geld. 

Heel in het klein maakten wij dat zelf mee met onze buurvrouw.  Erosie in haar tuin dreigde de steunmuren van onze tuin te ondermijnen. Daar zou zij iets aan moeten doen.  Dat wilde ze wel, maar ze had er geen geld voor, zei ze.  Om ons eigen bezit te beschermen, hebben we toen maar aangeboden om haar muur te financieren, de helft een gift en de andere helft een lening. Zij blij, wij gerust gesteld. Ontwikkelingshulp als welbegrepen eigenbelang. Niks mee mis.

Tot de volgende keer!

Jan Willem Eggink

P.S. Vind je het leuk om meer te lezen over ons werk? Abonneer je dan op de driemaandelijkse blog/newsletter van Three Mountains via onze website. Daar vind je ook alle vorige blogs.