Sociale zekerheid - vervolg

Het voornemen om regelmatiger te schrijven gaat lukken. Dit is blog twee van dit jaar. Ik ga nog even door met de sociale zekerheid en het sociaal register. Zie mijn vorige blog.

Het sociaal register (de data base met up-to-date sociaaleconomische data om te bepalen wie er arm is) vaart langzaam naar de afgrond, zoals verwacht. Die database komt niet echt van de grond. Dus we kunnen er ook geen goed leermateriaal over maken. En, als iets niet goed is, ontstaat er altijd aanpalend gedoe. Wij moeten een reclamespotje voor de radio en twee filmpjes maken. Over de tekst hebben we eindeloos vergaderd. Ik stel altijd voor om concrete praktische boodschappen te verkopen: “Het systeem bevat data voor de armoedebestrijding.” “ Nee,” zegt het Ministerie van Binnenlandse Zaken dan, “Het systeem is voor iedereen.” Wat dat betekent weet ik niet, het systeem is in ieder geval niet voor mij.

Uiteindelijk kregen wij een script van het Ministerie. Zo moest het worden en niet anders: een dialoog tussen twee dames die het o-zo leuk vinden om via hun telefoon in het systeem te kijken of hun gegevens er wel goed inzitten. Want het systeem is voor iedereen. Nou ja, onze opdrachtgevers, de Duitsers hebben zich erbij neergelegd en ik uiteindelijk ook. Wij braaf aan de slag met dat script. Onze Christella kan goed audio inspreken, dat lukte. Maar het moest een geanimeerd filmpje worden. 

Het Ministerie vond dat allebei de dames op het filmpje, een telefoon in hun hand moesten hebben.

Maar onze software bleek niet te kunnen, een pratende dame animeren, die tegelijkertijd iets op haar telefoon doet. Het upgraden van de software kostte meer dan we voor het filmpje zouden krijgen, dus dat was geen optie. Na eindeloos gepuzzel hebben ze ons filmpje afgekeurd. De Duitsers hebben een ander bedrijf in de arm genomen die wel de juiste software had. Dat was niet leuk. De les: ga nooit akkoord met scripts die je niet goed vindt en check heel goed of iets uitvoerbaar is. Wij zijn geen bedrijf dat reclamemateriaal maakt, we maken leermateriaal. Schoenmaker blijf bij je leest.

Dan de Para Social Workers (PSWs) en hun armoede bestrijdings taken; zij zijn geweldig! We hebben een heel systeem voor ze opgetuigd:

• Een inwerkprogramma van vier dagen voor PSWs
  
• Een maandelijkse bijscholingsbijeenkomst van 2 uur voor de PSWs, inclusief intervisie. Hier hebben we 22 lessen voor gemaakt, dus ze kunnen ruim anderhalf jaar vooruit.
• Twee jaarlijkse scholingsdagen voor de leiders van de bijscholingsbijeenkomsten.
• Materiaal voor meer dan twee jaar een wekelijkse les voor groepen die de PSWs gaan draaien met hun clienten. We hebben nog 25 lessen gemaakt bovenop het materiaal van 100 WEEKS, dat we al bijgewerkt hadden (zie het vorige blog). Dus het is een soort telefoonboek geworden, helemaal vol nuttige dingen.

We hebben 21 PSWs uitgenodigd om twee keer drie dagen het lesmateriaal te testen. Ze kwamen uit het hele land en kenden elkaar niet. In het begin zaten ze er wat stilletjes bij in die grote stad Kigali, maar toen ze doorkregen dat het echt over hun werk ging en dat zij zelf moesten lesgeven, ging het als een speer. We hebben ze opgedeeld in groepjes en ze moeten allemaal een lesje geven. Ze kregen een papier met daarop de les en een paar uur voorbereidingstijd. Wij zaten achter in de klas te kijken wat er gebeurde en schreven op waar de instructies moesten verbeteren. De lessen zijn uitgeschreven volgens Say-Ask-Do. Ik had daar nog nooit van gehoord. Maar 100 WEEKS heeft al zijn materiaal zo uitgeschreven en het werkt als een trein. Ik moest er even aan wennen. In het begin haalde ik Ask en Do vaak door elkaar. Maar nu kan ons hele team lessen maken volgens dit principe.

Zeg: Vandaag gaat de les over verzekeringen. Verzekeringen zijn belangrijk om minder risico te lopen.

Vraag: Wie kan er een voorbeeld noemen van een verzekering?

Mogelijke antwoorden zijn: een ziektenkosten verzekering, een oogst verzekering, een pensioen verzekering.

Zeg: Dank voor jullie antwoorden. Laten we beginnen bij de oogst verzekering.

Vraag: Wie heeft er een oogst verzekering? Steek je hand omhoog.

Vraag: Kan iemand uitleggen hoe een oogst verzekering werkt?

Mogelijke antwoorden zijn: de verzekering keert uit bij .....

Doen: Maak twee groepen: mensen met een oogst verzekering en de mensen zonder oogst verzekering.

Nou ja, je kan je voorstellen hoe dit verder gaat. In het begin moesten de Para Social Workers effe wennen dat ze niet de mogelijke antwoorden moesten oplezen. Maar na enige uitleg begrepen ze dit ook. Ze bleken verzekerings premies te kunnen uitrekenen, wisten de kinderrechten op te lepelen, hadden verstand van gezonde voeding en weten van alles van spaargroepen. Geweldige mensen. En ze willen het zo graag goed doen. Met het puntje van hun tong tussen de tanden zaten ze kennis op te slurpen en elkaar feedback te geven op hun didactische vaardigheden. Ik ben ontzettend van ze gaan houden.

Maar, die akelige stuurgroep! Slapeloze nachten. Soms was ik hoopvol. Als dit lukt, en 15000 para social workers gaan al die lessen geven, dan doen we echt iets heel nuttigs voor het land. Soms was ik in zak en as. Dan bleken de stuurgroep leden weer niet te begrijpen wat we aan het doen zijn en zaten ze weer te hameren op het feit dat alle armen in het land toch vooral hun maandelijkse huisbezoek moeten krijgen. Alsof dat zou gebeuren als je dat in Kigali bedenkt. De PSWs hadden me inmiddels in vertrouwen gemeld dat ze gewoon huisbezoek cijfers rapporteren die hun bazen willen zien.

Ik heb de groepslessen de Forward! course genoemd. Zo maar, het beestje moest een naam hebben. Als dan plotseling leden van de stuurgroep beginnen over ... de Forward! course dit ... en de Forward! course dat….. kippenvel... het gaat lukken!

Ook die bijscholingsbijeenkomsten zijn wel geland, en zelfs de intervisie. Abdul heeft filmpjes gemaakt over de vergaderorde, waar ons hele team uitgerust met hoofddoeken en allerlei plattelands outfit een intervisie bijeenkomst naspeelt in de schaduw van de grote boom naast ons kantoor. Chris heeft filmpjes gemaakt over open vragen stellen en actief luisteren in plaats van advies geven en tegen mensen preken. De PSWs lagen plat van het lachen, toen ze de filmpjes zagen, maar het werkt wel. Na ieder filmpje moesten ze zelf oefenen in rollenspellen en dat ging best aardig.

En dan de uitrol van het programma. Het Ministerie wil dat via cascading training doen. Dat werkt alsvolgt: wij geven een training aan de staf op nationaal niveau. Ieder van hen traint een stel ambenaren in een District. Die trainen op hun beurt mensen in elke Sector. En deze mensen uit de Sectoren (we hebben het nog steeds over overheidsambtenaren) trainen uiteindelijk de mensen uit de dorpen en de Para Social Workers. Bij iedere cascade verlies je 25% van de inhoud, hoe mooi je het ook opgeschreven hebt. Twee slapelozen nachten. Het gaat nooit lukken en de hele boel belandt ergens in een bureau la.

Dan duikt er tegen het eind van het project ook nog opeens een nieuw stuurgroepslid op. Zij vindt dat wij de opdracht nooit hadden moeten krijgen. Zij vindt zichzelf namelijk de aangewezen persoon om lesmateriaal te maken met de steun van USAID. Ze laat niets na om te saboteren wat we doen. Het Ministerie blijkt twee contracten getekend te hebben voor hetzelfde met zowel ons als met haar. (Nu maar hopen dat Trump wint, lekker veel kort op ontwikkelingshulp en snel die dame wegbezuinigt.) Zie: ik word ook nog racuneus, gemeen en onredelijk.

De stuurgroep becommentariëert iedere letter die we schrijven drie keer en daar doen ze weken over. Behalve dat we ons materiaal telkens moeten bijwerken, moeten we ook een document leveren hoe we het bijgewerkt hebben. Vervolgens lees niemand dat document. Zucht. Het is allemaal veel meer werk dan begroot. Onze betaalde uren zijn al lang op. Wij werken nu gratis en voor niets voor de voortgang van het Rwandese volk en tegen de armoede. Ik leef tussen hoop en vrees. Maar ik hou vol.

Groet, Gerry

Ps. Bovenstaand schreef ik enige tijd geleden. Vandaag, 17 oktober, was de laatste stuurgroep vergadering. Het materiaal is nu officieel goedgekeurd. En mijn tirades tegen cascading training hebben zin gehad, want er werd een plan gepresenteerd waarin er trainers opgeleid zouden worden. Er zijn 76 trainers nodig die 20 weken moeten werken om 15000 PSWs een training van 4 dagen te geven. Dat kost bijna 1.3 miljoen Euro. De dame van de wereldbank en de meneer van UNICEF werden door het Ministerie nadrukkelijk aangekeken. 

Aan het eind van de vergadering gingen ze voor me klappen. Ik was zowaar ontroerd.